5 februari '25 - De drukte op de wegen neemt gestaag toe. Ook het aantal verkeersongevallen en schades aan wegmeubilair blijft groeien. De organisatie die hier dagelijks de handen vol aan heeft, is Rijkswaterstaat. Senior adviseur Patrick Bult: “Ik krijg de indruk dat bestuurders minder oplettend worden.”
In het kort kun je de taak van Rijkswaterstaat omschrijven als: ervoor zorgen dat iedereen vlot en veilig van A naar B kan komen. Een van de activiteiten van dit uitvoerende agentschap van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is beheer en ontwikkeling van de rijkswegen en van waterwegen en wateren. Maar ook het inzetten op een duurzame leefomgeving hoort erbij.
Samenwerking met andere partijen
Veel projecten van Rijkswaterstaat kunnen niet plaatsvinden zonder de samenwerking met andere partijen. Patrick Bult noemt als voorbeeld Rivierklimaatpark IJsselpoort, nu nog in de planuitwerkingsfase.
“Langs de IJssel, tussen Arnhem en Giesbeek, willen we toegankelijke uiterwaarden realiseren. Bedoeling is dat we daarmee klimaatextremen, zoals hoog water, kunnen blijven opvangen. Daarnaast willen we er ruimte maken voor biodiversiteit, dus rijke natuur. Maar wij kunnen dat niet alleen. Daarom werken we samen met andere overheden zoals gemeenten en de provincie Gelderland, maar ook met Natuurmonumenten en met agrariërs.”
Klimaatneutraal
In 2030 wil Rijkswaterstaat volledig klimaatneutraal zijn. Bult: “Op dit moment experimenteren wij volop met circulair werken. Een mooi voorbeeld is het onderhoud van de A1 tussen Apeldoorn en Twello. Daar werken we met emissieloos bouwmaterieel. En oud asfalt wordt er voor honderd procent hergebruikt. Hoe circulair wil je het hebben?”
Afwikkelen van schades
Voor het afwikkelen van schades is de afdeling Bestuurlijk Juridische zaken en Vastgoed van de Corporate Dienst verantwoordelijk. Patrick Bult is er senior adviseur. “Wij handelen vorderingen af van Rijkswaterstaat op weggebruikers die schade aan wegen of wegmeubilair hebben toegebracht. Daarnaast nemen wij claims in behandeling van burgers die schade hebben geleden tijdens het gebruiken van de rijkswegen.”
Aantal incidenten blijft stijgen
Bult is niet blij met het groeiende aantal aanrijdingen en incidenten op de weg. “Het is lastig te bewijzen, maar ik krijg de indruk dat automobilisten minder oplettend worden: we appen, we bellen, we doen Teamsmeetings in de auto, we eten in de auto...” Zelfs het aantal aanrijdingen met weginspecteurs lag het afgelopen jaar drie keer zo hoog als in voorgaande jaren. Rijkswaterstaat wijdde er een persbericht aan. “Ik vind dat schrikbarende statistieken. Dit zijn de mensen die hun leven wagen voor onze veiligheid!”
Glad wegdek
Stel nu dat een automobilist schade lijdt door glad wegdek, of door een omgevallen boom, kan hij/zij dan van Rijkswaterstaat eisen dat die de schade vergoedt? “Dat kan”, antwoordt Bult, “tenzij de wegbeheerder redelijkerwijs niet aansprakelijk kan worden gesteld voor de schade.”
Dat geldt o.a. voor schade die een bestuurder lijdt door afgevallen lading van een andere weggebruiker. En voor extreme weersomstandigheden. “Dan worden weggebruikers geacht extra oplettend te zijn. Gladheid in de winter valt daaronder. En een omgewaaide boom bij stormachtig weer kan de wegbeheerder ook niet altijd worden aangerekend. Tenzij blijkt dat wij vergeten zijn te strooien op een stuk wegdek, of dat de boom er al een tijdje lag, of niet goed was onderhouden.”
Duidelijk is dat de beoordeling van schadeclaims verschilt van geval tot geval. “Het is lang niet altijd zwart-wit. Er is dan ook veel juridische kennis nodig op onze afdeling.”
Wegmeubilair
Andersom, als een weggebruiker schade heeft toegebracht aan het wegennetwerk of aan wegmeubilair, dan probeert Rijkswaterstaat die te verhalen op de veroorzaker. “Met wegmeubilair bedoelen we: alle objecten die ten dienste staan van het verkeer. Dus van hectometerbordjes tot lichtmasten, tot aan de portalen boven rijkswegen waar signaalgevers aan hangen.”
In de gevallen dat iemand schade heeft gereden aan wegmeubilair en niet verder kan, krijgt Rijkswaterstaat een melding binnen via de verkeerscentrale. “Dan sturen wij een weginspecteur met zo’n gele pick-up ernaartoe. De weginspecteur zal de persoon en de situatie veiligstellen, indien nodig verkeersmaatregelen treffen en nagaan wat er precies is gebeurd. Daarna maakt hij proces-verbaal op. Aan de hand van het kenteken kunnen wij dan de schade verhalen. Meestal verloopt de aansprakelijkstelling via diens WAM-verzekeraar.”
Waarborgfonds motorverkeer
“Maar als de veroorzaker niet verzekerd is, gemoedsbezwaarde is, of – in verreweg de meeste gevallen – als we niet weten wie het is, dan komen we uit bij het Waarborgfonds motorverkeer.”
Het Waarborgfonds is een entiteit van de Vereende. Om bij dit fonds in aanmerking te komen voor een schadevergoeding, moet Rijkswaterstaat eerst een daderonderzoek doen. “Gelukkig hebben we daarvoor veel middelen tot onze beschikking. We kunnen nagaan of er in de buurt een voertuig geborgen is na een incident. Via het bergingsrapport kunnen we dan de dader achterhalen. Vaak maakt de Verkeerscentrale rapporten op van incidenten. En soms kunnen we een politierapport opvragen.”
Supersnel zaken afwikkelen
Als ondanks het onderzoek de dader onbekend blijft, dan komt het Waarborgfonds in actie. Bult wil graag benadrukken hoe hij de samenwerking met het Waarborgfonds waardeert. “Het Waarborgfonds heeft een paar jaar geleden een uitstekend internetportaal voor professionele wegmeubilair claimanten ontwikkeld. Daarmee kunnen we supersnel zaken afwikkelen. Daarnaast hebben we een fantastische samenwerking met elkaar opgebouwd. Eigenlijk komen we er bij elke zaak wel samen uit, bij wat voor schade dan ook.”