Een praktijkvoorbeeld
Of toch wel? In 25 jaar zullen er nog veel verbeteringen in ADAS plaatsvinden, en zullen nu lopende problemen wellicht allemaal opgelost zijn, maar een voorbeeld laat zien dat we nu nog niet klaar voor zijn voor de zelfrijdende auto:
In een proef in een bekende drukke straat in onze hoofdstad rijdt een zelfrijdende auto netjes op de juiste rijbaan en met een verantwoorde snelheid die ook keurig onder de daar maximum toegestane blijft. De zelfrijdende auto is geprogrammeerd om te stoppen voor een zebrapad op het moment dat de auto een persoon detecteert die wil oversteken. In dit voorbeeld staan er op een kruising inderdaad twee buitenlandse toeristen bij een zebrapad. Zij hebben echter niet door dat het voor anderen, en dus ook voor de zelfrijdende auto, lijkt of ze van het zebrapad gebruik willen maken. De zelfrijdende auto stopt voor het zebrapad en wacht tot de toeristen zijn overgestoken. Pas daarna zal de zelfrijdende auto zijn weg weer vervolgen.
De toeristen zijn echter niet voornemens om over te steken, maar blijven staan waar ze staan om zich te verbazen over de hectiek in de drukke straat in Amsterdam. De zelfrijdende auto is geprogrammeerd om te blijven staan zolang de toeristen niet zijn overgestoken en blijft dus staan waar hij staat. Een patstelling. Bestuurders van auto’s achter de zelfrijdende auto worden ongeduldig, raken geïrriteerd en beginnen te toeteren. Fietsers, brommers en motoren beginnen de zelfrijdende auto links en rechts in te halen. Andere auto’s rijden over de trambaan om de zelfrijdende auto in te halen en verkeer uit de zijstraat neemt uiteindelijk voorrang omdat de zelfrijdende auto zich niet verroert. Een hectische situatie dus.
Hoe lang blijft de zelfrijdende auto nog stilstaan? Net zo lang als dat de toeristen hem laten denken dat ze over willen steken. Het zal in de praktijk niet voorkomen, maar in theorie zou dit dus dagen kunnen duren.
Terug naar de hectische situatie die deze zelfrijdende auto nu heeft veroorzaakt: de zelfrijdende auto trekt zich niets aan van het getoeter achter hem, en ook niet van de links en rechts inhalende medeweggebruikers. Deze auto gaat pas weer rijden als het zebrapad vrij is en de directe omgeving om de auto heen het wegrijden toelaat.
Door alle ophef die de zelfrijdende auto heeft veroorzaakt door stil te blijven staan, zijn veel medeweggebruikers geïrriteerd geraakt en ondernemen acties die ze normaal gesproken niet in het verkeer doen. En hiermee wordt een onveilige situatie gecreëerd. Deze onveilige situatie kan juist voor ongelukken zorgen.
Maar dat is nu.
De toekomst
Over 25 jaar, als alle auto’s autonoom rijden, zal, uitgaande van bovenstaand voorbeeld, de verkeerssituatie er anders uitzien. De auto’s achter de zelfrijdende auto die voor het zebrapad staat te wachten, zullen inmiddels ook autonoom zijn en ook netjes blijven wachten tot de eerste auto weer gaat rijden. Een zelfrijdende auto raakt niet geïrriteerd en begint niet uit ongeduld te toeteren. En zal ook geen onverantwoorde manoeuvre uithalen om de eerste zelfrijdende auto voorbij te kunnen rijden. Waardoor de kans op een aanrijding dus sterk zal afnemen. Dus zal de zelfrijdende auto het verkeer inderdaad veiliger maken.
Over 25 jaar bestaat het verkeer vast niet alleen nog maar uit zelfrijdende auto’s. Ook dan zullen er nog brommers, motoren, fietsen en voetgangers (en allerlei nog uit te vinden elektrische voertuigen) deel uitmaken van het verkeer. En zolang die niet autonoom zijn, en niet ‘corresponderen’ met het overige verkeer zullen er aanrijdingen kunnen blijven plaatsvinden. De mens zal hier de grootste risicofactor in blijven. Over 25 jaar zullen wij vast nog niet gechipt zijn en daarmee kunnen corresponderen met alle elektronica om ons heen. De ADAS worden bovendien door mensen gemaakt en waarschijnlijk niet helemaal foutloos waardoor er (waarschijnlijk vele malen minder) ongelukken zullen blijven gebeuren.
Conclusie
De autoverzekering zal dan ook niet overbodig worden, waarmee dat gedeelte van de stelling naar het land der fabelen kan worden verwezen. Wel is het aannemelijk dat de autoverzekering gaat veranderen van samenstelling en veel meer het karakter krijgt van de ‘directe verzekering’. Daar is nu al onderzoek naar. De verzekerde kan dan zijn eigen schade claimen op die verzekering en hoeft niet meer terecht bij de verzekeraar van de schadeveroorzakende partij. En dat zal wellicht eerder dan over 25 jaar al het geval zijn. Mogelijk ook krijgt de (verzekeraar van de) producent van de zelfrijdende auto een aansprakelijkere rol als er door softwareproblemen schade ontstaat. Denk maar aan de recente vliegtuigongelukken door fout geprogrammeerde software.
Deelname aan het verkeer zal door de opmars van de zelfrijdende auto de komende jaren zéker veiliger worden en op snelwegen zal dat beduidend minder lang gaan duren dan 25 jaar. Maar binnen de bebouwde kom en in drukke steden zal de zelfrijdende auto voorlopig nog veel ervaring op moeten doen voordat deze ook daadwerkelijk volledig autonoom kan rijden.
In de tussentijd kunnen wij allemaal rustig wennen aan deze nieuw te ontstane situatie zodat we klaar zijn voor de zelfrijdende mobiliteit als deze een feit wordt.
Auteur
Gert-Jan Paauw, Specialist Verzekeringstechniek
